Sizlere bu içeriğimizde bizlere sıklıkla sorulan konulardan velayeti annede olan çocuğun babasının hakları nelerdir? hususunu ele alacağız. Velayet hakkı, yalnızca anne ve babaya tanınan, çocuk üzerinde mutlak bir kontrol sağlayan önemli bir yetkidir. Çocuğun velayetinin mahkeme tarafından anneye verilmesi durumu söz konusu olabilir. Ancak, velayetin anneye verilmesi, babanın haklarını tamamen ortadan kaldırmaz. Velayeti annede olan çocuğun babasının hakları mevcuttur. Bu haklar; babanın çocuğu görme hakkı, çocukla duygusal bağ kurma hakkı, ve çocuğun bakım masraflarını karşılama sorumluluğunu üstlenmesi olarak sıralanabilir.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları Nelerdir?
Çocukların velayeti, boşanma veya ayrılık durumlarında mahkeme kararıyla genellikle anneye verilebilir. Bu durum, çocuğun bakım ve gözetim sorumluluğunun anneye ait olduğunu ifade eder. Ancak, velayeti annede olan çocuğun babasının hakları da yasal olarak korunmaktadır. Velayet hakkı sadece anne ve babaya verilen bir hak olmakla birlikte, çocuğun menfaatleri her zaman ön planda tutulur.
Velayetin anneye verilmesi, babanın çocuğu üzerindeki haklarının tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmez. Öncelikle, baba çocuğu görme hakkına sahiptir. Mahkeme tarafından belirlenen günlerde ve saatlerde baba, çocuğuyla zaman geçirebilir ve bu süreçte onunla duygusal bir bağ kurabilir. Bu, çocuğun psikolojik ve duygusal gelişimi için son derece önemlidir.
Babanın sahip olduğu bir diğer önemli hak ise, iştirak nafakası adı altında çocuğun bakım ve giderlerini karşılama yükümlülüğüdür. Velayeti annede olan çocuğun babası, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla düzenli olarak nafaka ödemek zorundadır. Bu nafaka, çocuğun eğitim, sağlık ve temel ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılır. Babanın ekonomik durumu, çocuğun gereksinimleri ve annenin mali durumu dikkate alınarak nafaka miktarı belirlenir.
Baba ayrıca, çocuğun geleceği üzerinde de söz hakkına sahiptir. Eğitim, sağlık ve diğer önemli kararlar alınırken, velayeti annede olan çocuğun babasının da bu konularda görüş bildirme hakkı vardır. Anne, bu tür önemli kararlarda babayı bilgilendirmeli ve onun görüşlerini dikkate almalıdır. Son olarak, baba çocuğun soyadı üzerinde de hak sahibidir. Çocuk, babasının soyadını taşımaya devam eder ve bu soyadının değiştirilmesi ancak özel durumlarda, mahkeme kararıyla mümkün olabilir.
Çocuğu Görme Hakkı
Eğer velayet hakkı babada değil de annede ise, velayeti annede olan çocuğun babasının hakları arasında en önemlilerinden biri çocuğunu görme hakkıdır. Baba, bu hakkına rağmen çocuğunu göremiyorsa, mahkemeye başvurarak durumu düzeltebilir. Çocuğunu görmek, her ebeveynin temel haklarından biridir ve bu hak, başka bir sebep olmadıkça babadan alınamaz.
Ancak mahkeme, babanın çocuğunu görmesinin çocuğun psikolojik, duygusal veya fiziksel gelişimi açısından zararlı olacağına karar verirse, bu durumda babanın görme hakkı kısıtlanabilir. Böyle bir durumda mahkemenin kararı esas alınır. Eğer mahkeme babanın çocuğunu görmesiyle ilgili herhangi bir kısıtlama kararı vermemişse, ancak anne babanın çocuğu görmesini engelliyorsa, baba yine mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Mahkeme tarafından belirlenen günlerde baba, çocuğunu görme hakkını kullanabilir. Anne, mahkeme kararına rağmen çocuğunu babaya göstermeyi reddedemez.
Eğer velayet hakkına sahip olan taraf, çocuğun diğer ebeveynle görüşmesini engelliyorsa, Yargıtay kararlarına göre iki durum ortaya çıkabilir. Çocuk, idrak yaşına gelmişse ve diğer ebeveynle görüşmek istemiyorsa, bu durumda çocuğun istekleri dikkate alınır. Ancak çocuk idrak yaşında değilse veya velayet hakkına sahip taraf, çocuğun babayla veya anneyle görüşmesini zorla engelliyorsa, bu durumda konu mahkemeye taşınır ve mahkeme karar verir.
Özetle, velayeti annede olan çocuğun babasının hakları yasal çerçevede korunmakta ve çocuğun üstün yararı gözetilerek düzenlenmektedir. Baba, çocuğuyla kişisel ilişki kurabilir, onun bakımına katkıda bulunabilir ve geleceği üzerinde söz sahibi olabilir. Bu haklar, babanın çocuğuyla olan bağını sürdürmesi ve onun gelişimine katkıda bulunması açısından büyük önem taşır.
Çocukla İletişim ve Bağ Kurma Hakkı
Anne ve babaların çocuklarıyla iletişim kurma ve bağ oluşturma hakları, hukuki bir engel olmadıkça her zaman geçerlidir. Çocukların velayeti, boşanma durumunda mahkeme tarafından annede bırakılmış olabilir. Ancak, velayeti annede olan çocuğun babasının hakları bu durumdan etkilenmez; babanın çocuğuyla iletişim kurma ve bir bağ oluşturma hakkı saklıdır.
Mahkeme tarafından belirlenen görüş günlerinde, baba ve çocuk bir araya gelerek bu bağı güçlendirme fırsatına sahiptir. Eğer görüş gününde olağanüstü bir durum nedeniyle baba ve çocuk görüşemezse, başka bir gün belirlenir ve bu görüşme sağlanır. Çocuğun babasıyla görüşmesini engelleyen anne, velayeti annede olan çocuğun babasının haklarını ihlal etmiş olur. Bu durumda, baba mahkeme aracılığıyla dava açma hakkını kullanabilir.
Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasını İsteme Hakkı
Türk Medeni Kanunu’nun 123. maddesine göre, “Ana ve babadan her biri, velayeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.” Bu düzenleme çerçevesinde, velayet hakkı kendisine verilmemiş olan babanın da çocuğu ile uygun bir kişisel ilişki kurma hakkı bulunmaktadır. Kişisel ilişki kurulma şekli ve detayları, hakimin kararına bağlıdır.
Hakim, çocuğun üstün yararını ön planda tutarak, çocuğun sağlık, eğitim ve genel menfaatlerini gözetir. Ayrıca, velayet hakkı olmayan babayla çocuğun kişisel ilişki kurarken tek başına mı yoksa refakatçi eşliğinde mi görüşeceğine karar verir. Çocuk, ayırt etme yaşına gelmiş ve kendini ifade edebiliyorsa, çocuğun tercihleri de dikkate alınır. Eğer çocuk, babasıyla kişisel ilişki kurmak istemiyorsa, bu durumda bir pedagog ya da sosyal bilimcinin görüşleri mahkeme tarafından değerlendirilir.
Kişisel ilişkinin kapsamı veya tamamen ortadan kaldırılmasıyla ilgili talepler, her zaman dava konusu olabilir. Bu tür davalar, Aile Mahkemesi tarafından yürütülür ve ilgili davalar bu mahkemede açılır.
Çocuğun İhtiyaçlarını Karşılama Hakkı
18 yaşının altındaki her birey, Çocuk Hakları Sözleşmesi uyarınca çocuk olarak kabul edilir ve bu kapsamda çeşitli haklara sahiptir. Bu haklar şunları içerir:
- Eğitim hakkı
- Meslek seçme hakkı
- Fikirlerini geliştirme ve ifade etme hakkı
- Mahremiyet hakkı
- Şiddetten korunma hakkı
- Barınma hakkı
- Sosyalleşme hakkı
Velayeti annede olan çocuğun babasının hakları arasında, çocuğun bu haklarına saygı göstermek ve destek sağlamak da yer alır. Velayet hakkına sahip ebeveyn, çocuğun bu haklarına her zaman saygı göstermekle yükümlüdür. Velayet hakkı bulunmayan babanın da çocuğun bu haklarını koruma ve destekleme hakkı vardır. Özellikle, babanın çocuğun fikirlerini geliştirmesi ve ifade etmesi konusunda destek sağlama, mahremiyetini koruma, şiddetten korunmasını sağlama, barınma ihtiyacını karşılamaya yardımcı olma ve sosyalleşmesini teşvik etme hakları bulunmaktadır.
Türk Medeni Kanunu da, velayeti annede olan çocuğun babasının, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katkıda bulunma yükümlülüğünü açıkça belirler. Kanunun 182/2 maddesi, şu şekilde düzenlenmiştir:
“Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.”
Bu madde uyarınca, velayeti annede olan çocuğun babasının hakları arasında, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine mali durumuna göre katkıda bulunma yükümlülüğü bulunmaktadır. Velayet hakkı kimin üzerinde olursa olsun, anne ve babanın çocuğun bakım ve eğitim giderlerine eşit şekilde katkıda bulunmaları gerekmektedir.
Velayetin Değiştirilmesini Talep Etme Hakkı
Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, “ayırt etme yeteneğine sahip olan çocuklara, kendilerini ilgilendiren davalarda görüşlerini ifade etme hakkı tanır ve bu görüşlerin dikkate alınmasını öngörür.” Bu çerçevede, çocuklar bilinçli bir yaşa geldiklerinde ve gerekli gerekçeleri sunarak, kendi haklarını korumak amacıyla dava açma yetkisine sahip olurlar.
Velayeti Annede Olan Çocuğu Baba Vermezse Ne Olur ?
Çocukların durumu, boşanma davalarında oldukça önemli bir yer tutar. Velayet kararı alınırken hâkim, çocuğun üstün yararını gözetir. Çocuğun velayeti anne ya da babadan birine verildiğinde, diğer ebeveynin çocuğu görebilmesi ve zaman geçirebilmesi için belirli süreler tanınır. Bu süreler hâkim tarafından belirlenir.
Velayeti annede olan çocuğun babası, çocuğu görme hakkına sahip midir? Eğer baba, belirlenen görüş sürelerinde çocuğu görmüyorsa, bu durum suç olarak kabul edilir. Annenin, çocuğu geri almak için icra takibi başlatması söz konusu olabilir, çünkü çocuk teslim etmeme suçu şikayet edilebilir bir suçtur.
Velayeti annede olan çocuğun babasının hakları arasında, haftanın belirli günlerinde çocuğu görme hakkı bulunur. Ayrıca, bayramlar ve tatil günlerinde de çocuğun belirlenen süreler boyunca babada kalması mümkündür. Velayet hakkı hangi ebeveynde olursa olsun, o ebeveyn, diğer tarafa çocuğu belirlenen zamanlarda göstermekle yükümlüdür. Ayrıca, baba, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katkıda bulunma sorumluluğunu taşımaktadır.
Velayeti Annede Olan Çocuğu Baba Kaçırırsa
Velayet, anne ya da babadan herhangi birine verilmiş olabilirken, hâkim her zaman çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Velayeti annede olan çocuğun babası, çocuğu kaçırırsa, bu durumda anne, İcra Ceza Mahkemesi’ne başvurarak çocuğun teslim edilmemesi ile ilgili şikâyette bulunabilir. Baba, bu durumdan ötürü 6 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılabilir.
Velayeti annede olan çocuğun babasının hakları, hâkim tarafından belirlenen görüş süreleri çerçevesinde şekillenir. Belirli sürelerde çocuğun babada kalması da mümkündür. Eğer velayet hakkına sahip ebeveyn, çocuğun teslim edilmesini engelliyorsa, anne çocuğun teslimine karşı gelme gerekçesiyle dava açabilir. İcra Ceza Mahkemesi, bu tür davalarda başvurulacak yetkili mahkemedir. Ayrıca, icra takibinin açıldığı yer mahkemesi de yetkili mahkeme olarak kabul edilir.
Geçici Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları
Velayeti annede olan çocuğun babası tarafından teslim edilmediği durumda, annenin suçun işlendiği günden itibaren 3 ay içinde şikâyette bulunması gerekmektedir. Şikâyet sonrası açılan davada, hem davalı hem de davacı tarafın mahkemeye gelmesi zorunludur. Mahkeme, sanığın suç işlediğine kanaat getirirse, sanığa tazyik hapsi verilmesi söz konusu olabilir.
Geçici olarak velayeti annede olan çocuğun babasının hakları, mahkeme tarafından belirlenen sürelerde çocuğun baba tarafından görülebilmesini içerir. Ayrıca, çocuğun belirli zaman dilimlerinde babada kalması da mümkündür. Bu süreler çocuğun yaşına bağlı olarak hâkim tarafından düzenlenir.
Velayeti annede olan çocuğun babasının hakları, hukuk kuralları çerçevesinde şekillendirilir. Baba, mahkeme tarafından belirlenen sürelerde çocuğu görebilme hakkına sahiptir ve çocuğun bakımına ilişkin sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür. Eğer baba, çocuğu belirlenen teslim tarihinde teslim etmezse, anne icra davası açarak çocuğu geri talep edebilir. Ayrıca, baba, çocuğun 18 yaşına gelene dek velayetin değiştirilmesi talebiyle dava açma hakkına sahiptir.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Çocuğu Görme Hakkı Var Mı?
Evet, velayet annede olsa bile baba, mahkeme tarafından belirlenen sürelerde çocuğu görme hakkına sahiptir. Bu süreler çocuğun yararına göre düzenlenir.
Anne Çocuğu Babaya Göstermiyorsa Ne Yapılmalı?
Eğer anne, mahkeme kararıyla belirlenmiş görüş günlerinde çocuğu babaya göstermiyorsa, baba İcra Ceza Mahkemesi’ne başvurarak şikâyet edebilir.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Bakım ve Eğitim Giderlerine Katkıda Bulunma Yükümlülüğü Var Mı?
Evet, baba, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katkıda bulunmakla yükümlüdür, bu yükümlülük velayet kime verilirse verilsin geçerlidir.
Baba Çocuğu Kaçırırsa Ne Olur?
Eğer baba çocuğu kaçırırsa, anne İcra Ceza Mahkemesi’ne başvurarak çocuğun geri getirilmesini talep edebilir ve baba tazyik hapsi ile cezalandırılabilir.
Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Görüş Süresi Ne Kadar?
Çocuğun yaşı, ihtiyaçları ve genel durumu göz önüne alınarak hâkim tarafından belirlenen sürelerde görüşme yapılır.
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Enes Öztürk Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
Avukat Enes Efe ÖZTÜRK
ENES ÖZTÜRK HUKUK & DANIŞMANLIK BÜROSU