Gümrükte el konulan malların iadesi, geri alınabilecek birçok mal veya eşyanın kapsamına girmektedir. Gümrük müdürlüğü tarafından eşyalara el konulması, sıkça karşılaşılan bir durumdur.
Yazımızda, gümrükte el konulan malların iadesiyle ilgili en çok merak edilen ve karşılaşılan konulara yer verdik. Bu sebeple yazımızı dikkatlice okumanız faydalı olacaktır. Ancak belirtmek gerekir ki, yazılanlar genel bir bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve her durumun kendine özgü farklılıklar gösterebileceği unutulmamalıdır.
Gümrükte el konulan malların iadesi, teknik bir süreç olup önemli ayrıntılar içermektedir. Bu süreci yanlışlıkla veya ihmalle ilerletmek, hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle, sürecin başından sonuna kadar mutlaka uzman bir gümrük avukatı ile yürütülmesi gereklidir.
Gümrükte El Konulan Malların İadesi Nedir?
Kişilerin, eşya ya da mallarının ülkeye giriş ve çıkışları sırasında yapılan denetimler sonucu, belirli sebeplerle ülkeye girişi engellenen mallar gümrükte el konulan mallar olarak kabul edilmektedir. Bu mallar, hukuka aykırı gümrük işlemleri nedeniyle ülkeye giriş yapmak üzereyken el konulmaktadır.
Gümrük Kanunu’na göre, el konulan malların iade edilmesine ilişkin bir karar verildiğinde, tasfiye idaresi tarafından mallar sahiplerine geri teslim edilir.
Gümrükte el konulan mallarla ilgili hukuki düzenlemeler, Gümrük Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve ilgili gümrük ile dış ticaret yönetmeliklerinde yer almaktadır. Bu düzenlemeler, mal ya da eşyaların yasa dışı yollarla ülkeye girişini engellemeyi amaçlamaktadır. Böyle bir hukuki durumla karşı karşıya kaldığınızda sürecin daha sağlıklı yürütülmesi için, düzce avukat veya avukatınızdan hukuki danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.
Gümrükte El Konulan Mallar Nelerdir?
Yasal mevzuat gereği, ülke giriş ve çıkışlarında denetimler yapılmaktadır. Gümrük Kanunu’nun 235. maddesine göre, ithal edilen malların veya eşyaların genel düzenleyici idari işlemlerle yasaklanmış olması veya bu malların gerekli izin, lisans, yeterlilik belgesi gibi belgeler olmadan ülkeye giriş veya çıkışının sağlanması durumunda, gümrük müdürlüğü tarafından bu mallara el konulmaktadır.
Gümrükte el konulabilecek mallar şunlardır:
- Taşıtlar
- Nükleer ve radyoaktif maddeler ile bunlara benzer maddeler
- Kimyasal içerikli maddeler
- Tarım ürünleri
- İlaçlar ve su ürünleri
- Canlı hayvanlar, hayvansal ürünler ve her türlü gıda maddesi
- Sahte para, değerli madenler veya değerli taşlar
- Kültürel ve doğal varlıklar
- Nesli tükenme tehlikesi taşıyan canlılar
- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında değerlendirilen resimler, kitaplar, CD’ler ve benzeri ürünler.
Gümrükte El Konulan Malların İade Sürecinde Neler Olur?
Ülkeye giriş ve çıkışta gümrükte el konulan malların iadesi, el koyma nedenine bağlı olarak değişen bir sürece tabidir. Ancak genel olarak, Gümrük Müdürlüğü tarafından el konulan malların geri alınabilmesi için, malların niteliğine göre Gümrük Bakanlığı’na özet beyan işlemlerinin belirtilen süre içinde yapılması gerekmektedir.
El konulan malların vergisel bir yükümlülüğü varsa ve bu nedenle gümrükten çıkarılamıyorsa, öncelikle vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Ardından, belirtilen süre içinde ilgili işlemlerin tamamlanması gerekir.
Eğer el konulan mallar kaçak nitelikte tütün ve tütün ürünleri gibi ambalajında bandrol, hologram, etiket veya benzeri işaretler bulunmayan ürünlerse, bu ürünler genellikle öğütülme, parçalanma, sanayi tesislerinde yakılma veya toprağa gömülerek imha edilmektedir. Alkollü içecekler ise genellikle dökülme, kırılma veya benzeri işlemlerle kullanılamaz hale getirilmektedir.
El konulan malların iadesi için, gümrük idaresine başvurulabilir veya malın niteliğine göre Gümrük Müdürlüğü’nün verdiği el koyma kararına karşı idari mahkemeye başvurularak iade talep edilebilir. Eğer el koyma tedbiri Türk Ceza Kanunu’na dayanıyorsa, bu durumda soruşturma veya dava sürecine başvurularak tedbirin kaldırılması talep edilebilir.
El konulan malların geri alınması için, ceza davası sürecinde ya da idari yollarla iade kararı alındıktan sonra, malların 30 gün içinde gümrük idaresinden veya bulunduğu yerden alınması gerekmektedir. Bu süre içinde geri alınmayan mallar tasfiye edilerek süreç başlatılmaktadır.
Son olarak, el konulan malların gümrükte bekletildiği süre boyunca muhafaza ücreti ödenmesi gerekebilir. Bu ücret, malın türüne ve bekletilme süresine göre hesaplanır. Eğer özel muhafaza yöntemleri kullanılmışsa, muhafaza ücreti farklı hesaplanabilir. Bazı durumlarda, mal sahibi yedieminli olarak malları teslim alabilir, bu durumda muhafaza ücreti talep edilmez.
Gümrükte El Konulan Malların Tasfiye Süreci
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre, iadesine karar verilen ve 30 gün içinde sahipleri tarafından geri alınmayan mallar için tasfiye kararı verilir. Bu durumda, geri alınmayan mal veya eşyanın mülkiyeti kamuya geçer. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 168. maddesinde, tasfiye işlemi için farklı yöntemler belirlenmiştir. Bunlar:
- Gümrükte el konulan malların ihale yoluyla satılması,
- Yeniden ihraç edilmek üzere satılması,
- Perakende satış yoluyla tasfiye edilmesi,
- Kamu kuruluşlarına veya özel kanunlarla kurulan vakıf ya da derneklere verilmesi,
- Malların imha edilmesi,
- Özel yöntemlerle tasfiye edilmesi.
Bu altı yöntemle, el konulan malların tasfiye edilmesi sağlanmaktadır.
Gümrükte El Konulan Malların İadesi Dilekçe Örneği
Gümrükte el konulan mal veya eşyanın iadesi için hazırlanan dilekçe, istenilen sonuca ulaşılması açısından büyük önem taşımaktadır. İade talep edilen eşyanın geri alınabilmesi için bu dilekçenin doğru şekilde hazırlanması gerekmektedir. Eşyanın türüne bağlı olarak dilekçede bazı farklılıklar olabilir.
Bu nedenle, gümrükte el konulan malların veya eşyanın iadesi için dilekçe, her duruma özgü olarak dikkatlice hazırlanmalıdır. Aksi takdirde, hak sahibi olan kişiler, hak kaybı yaşayabilir.
Gümrükte El Konulan Malların İadesi Sık Sorulan Sorular
Gümrükte El Konulan Malların İadesi Ne Demek?
Bir ülkeden başka bir ülkeye taşınmak istenen bazı eşyaların, gümrük memurları tarafından hukuka uygun ya da aykırı şekilde ülkeye girişine izin verilmeyebilir. Gümrükte el konulan malların iadesi, bu tür bir durumla karşılaşıp, söz konusu eşyaların geri verilmesini talep etme işlemidir.
Hangi Eşyalara Gümrükte El Konur?
Bir mal veya ürün, ülkedeki genel düzenleyici işlemlerle yasaklanmışsa veya ülkeye girişine izin verilmesi için gereken izin, lisans gibi şartları taşımıyorsa, bu mal veya eşyalara el konulabilir. Bu tür mallar arasında taşıtlar, ilaçlar, sahte para, nesli tükenmekte olan canlılar gibi ürünler yer alabilir.
Gümrükte El Konulan Mallara Ne Olur?
Mala el konulma gerekçesi önemlidir. Eğer mal, vergi yükümlülüğünü yerine getirmek için gerekli işlemleri tamamlamışsa, bu işlemler sonrasında mal sahibine geri teslim edilir. Ancak, bandrol, hologram, etiket, damga gibi işaretlere sahip olmayan tütün ve tütün ürünleri ya da alkollü içecekler gibi ürünler, belirlenen prosedüre uygun şekilde imha edilir.
Gümrükte Bir Mala El Konulursa İadesi Nasıl Olur?
İade talebinde bulunulacaksa, gümrük idaresine itirazda bulunulmalı ya da Gümrük Müdürlüğü’nün verdiği karara karşı 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. Bu şekilde, idari işlemin iptali ve eşyanın geri iade edilmesi mümkün olabilir.
SONUÇ
Yazımızda, gümrükte el konulan eşyanın iadesi, el konulan malların neler olduğu, iade sürecinin nasıl işlediği ve eşyanın tasfiye işlemlerinin nasıl gerçekleştirildiği gibi önemli konuları ayrıntılı bir şekilde ele aldık.
Anlatılan konular, kanunlarda belirtilen düzenlemelere ve uygulamalarda karşılaşılan örneklere dayanmaktadır. Ancak, her somut olayın kendine özgü özellikler taşıyabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle her durum, kendi özel koşullarına göre değerlendirilmelidir.
Gümrükte el konulan malların iade süreci karmaşık ve detaylı bir işlem olduğundan, bu sürecin doğru bir şekilde başlatılıp sonuçlandırılabilmesi için önceden bir avukattan yardım almak faydalı olacaktır. Aksi takdirde, yanlış veya ihmal edilen işlemler istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Enes Öztürk Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
Avukat Enes Efe ÖZTÜRK
ENES ÖZTÜRK HUKUK & DANIŞMANLIK BÜROSU