Taşınmaz mülkiyetinin kaybı, mülkiyetin tamamen sona erdiği halleri ve mülkiyetin bir kişiden diğerine geçmesi nedeniyle önceki malik için sona erdiği halleri kapsar. Bu tür kayıplar, genellikle mutlak ve nisbi kayıp olarak ikiye ayrılır.
Mutlak kayıp, mülkiyet hakkının tamamen sona erdiği durumları ifade eder. Örnek vermek gerekirse, kamulaştırma veya yıkım gibi durumlar mutlak kayıplara örnektir. Bu durumda, mülk sahibi artık mülkiyet haklarına sahip değildir.
Nisbi kayıp ise mülkiyet hakkının bir kısmının sınırlandığı veya başka bir kişiye geçtiği durumları ifade eder. Örnek vermek gerekirse, tapu iptali ve tescil davaları nisbi kayıplara örnek olarak verilebilir. Bu durumda, mülkiyet hakkı belirli koşullar altında değişebilir veya başka bir kişiye geçebilir, ancak tamamen sona ermez.
MK m. 717 uyarınca taşınmaz mülkiyeti, terkin veya taşınmazın tamamen yok olmasıyla sona erer. Kamulaştırma hâlinde mülkiyetin ne zaman sona ereceği özel kanunla belirlenir.
Taşınmaz Mülkiyetinin Mutlak Kaybı
Taşınmaz mülkiyetinin mutlak kaybı, mülkiyet hakkının tamamen sona erdiği durumu ifade eder. Bu durumda, mülk sahibi artık mülkiyet haklarına sahip değildir ve mülk üzerindeki hakları tamamen sona ermiştir.
Mutlak kayıp örnekleri arasında kamulaştırma, yıkım, doğal afet sonucu tamamen yok olma gibi durumlar sayılabilir. Örnek vermek gerekirse, bir devlet veya belediye, belirli bir alanı kamulaştırarak kamusal kullanım için el koyarsa, bu durumda o alandaki taşınmaz mülkiyeti mutlak bir şekilde sona erer.
Bu tür durumlar genellikle yasal süreçler ve mahkeme kararları sonucunda gerçekleşir. Mutlak kayıp durumunda, mülk sahibinin artık söz konusu mülk üzerinde herhangi bir mülkiyet hakkı bulunmaz ve genellikle tazminat veya başka türde haklar talep edebilir.
Taşınmaz Mülkiyetinin Nisbi Kaybı
Taşınmaz mülkiyetinin nisbi kaybı, devreden kişi adına sona ermesidir. Bu durumda, taşınmazın yeni sahibi mülkiyeti kazanacağı için nispi bir kayıp meydana gelir.
Nispi kayıp anı, yeni malikin mülkiyeti kazandığı andır. Yani, taşınmazın mülkiyeti bir kişiden diğerine geçtiği zaman, önceki malikin mülkiyet hakkı nispi olarak sona erer. Bu durum, taşınmaz mülkiyetinin devri sırasında gerçekleşir ve yeni sahibin mülkiyet hakkı başlamış olur
Taşınmazın Tamamen Yok Olması
Taşınmazın mülkiyetinin kaybı Mülkiyet konusu taşınmaz doğal olaylar sonucu tamamen ve devamlı olarak yok olursa, bu durumda taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkı da sona erer. Bu, taşınmazın fiziki olarak var olmadığı ve kullanılamaz hale geldiği anlamına gelir.
Bu durumda, taşınmaz mülkiyetinin kaybı ile birlikte mülkiyet hakkı yanı sıra sınırlı ayni haklar (örneğin, irtifak hakları) ve eşyaya bağlı borçlar da sona erer. Yani, taşınmazın varlığının sona ermesi, bu mülk üzerindeki diğer hakların da sona ermesine neden olur.
Ayrıca, taşınmaz mülkiyetinin kaybı halinde tapu kütüğündeki sayfa da kapatılır. Bu, taşınmazın artık mevcut olmadığının resmi olarak kaydedilmesi anlamına gelir. Bu süreç, hukuki olarak taşınmazın mülkiyetinin sona erdiğini belgeler.
Mülkiyetin Terkini
Mülkiyetin terkini, bir mal sahibinin, sahip olduğu mülk üzerindeki hakları ve fiili kontrolü bilinçli bir şekilde bırakarak mülkiyet hakkını sona erdirmesi anlamına gelir. Bu durumda, mal sahibi artık mülkün üzerindeki haklara sahip değildir.
Mülkiyetin terk edilmesi, genellikle mal sahibinin özgür iradesi ile gerçekleşir. Yani, mal sahibi, sahip olduğu mülk üzerindeki haklarından vazgeçme kararı alır. Bu karar genellikle yazılı olarak belgelendirilir. Mülkiyetin terkini, taşınmaz mülkiyeti ve mal varlığı gibi mülkiyet kavramlarının çeşitli hukuki bağlamlarında kullanılır. Mülkiyetin terk edilmesi, mal sahibinin mülkiyet hakkını başkalarına devretmesi veya mülkiyet hakkını sona erdirmesi durumunda ortaya çıkar.
Kamulaştırma İşlemi
Kamulaştırma işlemi, idarenin belirli hukuki süreçleri takip ederek, sahibinin rızasıyla veya mahkeme kararıyla taşınmazın mülkiyetini elde etmesidir. Bu durumda, kamulaştırma işlemi gerçekleştikten sonra, taşınmaz artık idareye aittir.
Rızai tescil veya mahkeme kararı ile mülkiyetin devri gerçekleştikten sonra, bireyin mülkiyeti sona erer. Artık taşınmaz, kamulaştıran idareye aittir.